BAŞARILI OLMANIN SIRRI

Öğrencilerin kendisinin, ailesinin ve öğretmenlerinin en temel beklentilerden biri başarıdır. Eğitim hayatınızın farklı dönemlerinde farklı denemelere rağmen ya da çok çalışmaya rağmen istenen başarı yakalanmamış olabilir. Bu durum yolunda gitmeyen bir şeylerin olduğu işareti olabilir mi?  Tam da bu noktada konuşmamız gereken kavram verimli ders çalışmak olabilir. Kuşkusuz her öğrencinin bireysel farklılıklarından hareketle farklı öğrenme stillerinden bahsedebiliriz. Ancak öğrenme stillerimizi etkileyen ortak öğrenme tarzlarından da bahsetmek gerekmektedir. Biz daha çok ortak etkiye sahip yöntemler üzerinde durmaya çalışacağız.

1. Önyargı: Öncelikle derslere ilişkin önyargılarınızı kırmak zorundasınız. Çünkü ders çalışmanın önündeki en büyük engel önyargıdır."Temelim yok, X dersi çok zor, bu dersi anlayamam, yapamam... vs" şeklinde bir bilişsel yapıya sahip bir öğrencinin muhtemel davranışı ders çalışmamak olacaktır. Çünkü bilişlerde o ders yapamayacağı ön yargısı varsa, beynin gönderdiği enerjinin davranışsal yansıması o derse çalışmamak olacaktır. Böyle bilişlere sahip insanlarda beyin "bu ders zor yapamam o halde her hangi bir çaba göstermeme gerek yok" şeklinde başlamadan yenilgiyi kabullenmektedir. Özellikle temelim yok gibi yaygın bir yanlış inanış var. Aslında temelim yok "bitirmediğim ya da eksik olan -başka bir ifade ile bitirmem ya da tamamlamam gereken- konular var" anlamına gelmektedir.   Bu kalıbı şu şekillerde değiştirebilirsiniz; "şu anda yapamıyor olabilirim, ama bu yapamayacağım anlamına gelmez", "elimden gelen her şeyi yapacağım inşallah" ,"başaracağım inşallah"...

 2.Hedef Belirleme: Verimli ders çalışmamızı etkileyen en önemli faktörlerden biri hedef belirlemedir. 'Çalışmaya ihtiyaç duymamın sebebi ne? Niçin çalışmalıyım? Ulaşmak istediğim şey ne ?' gibi beyin ve kalp için aydınlanmamış alanlar harekete geçmeyi dolayısıyla ders çalışmayı engelleyecektir. Çünkü ders çalışmayı niçin istediğimizi bilmediğimizde güdülenme gerçekleşmez. Bu açıdan beynin harekete geçmesi için güdülenmeye ihtiyaç vardır. Dolayısıyla çalışma sonunda ulaşılmak istenen "hedefe" ihtiyaç vardır. Ama çoğu zaman hedefin bulunmasına rağmen öğrenciler ders çalışamadıklarından yakınmaktadırlar. Bu durumun temel sebebi hedefe duyulan istek ve inancın yeterli düzeyde olmamasıdır. Tüm benliğinizle istediğiniz hedefler sizde büyük bir motivasyon kaynağı olacaktır.

3. Zaman Yönetimi: Zaman biz zaman derken bile kaybetmekte olduğumuz şeydir diyordu ismini hatırlayamadığım bir şair.  Bu kaybı engellemenin yolu yoktur ama içinde bulunulan her bir zaman karesini aydınlatmakla mükellefiz. Ruhsal yapımız gelecek zamanı uzak ihtimal olarak algılayarak bizleri yanılsatmaktadır; ancak geçmişte tüketilen yıllara bakıldığında enkazın büyüklüğü zamanın hızlılığı konusunda bizleri aydınlatmaktadır. Örneğin lise birinci sınıftaki öğrenci üniversite sınavı için önünde hala uzun bir süreç olduğunu düşünüp sürekli bir erteleme eğilimine gitmektedir.  Fakat bu durumun büyüsü son sınıfa geldiğinde çözülmekte yerini pişmanlığa bırakmaktadır. Buna mukabil eğer öğrenci erteleme yapmaksızın bir an önce ders çalışmaya başlarsa yakalanacak başarıyı tatma Burada zamanı verimli kullanma sürecinde önemli bir hastalık olan erteleme önümüze çıkmaktadır. Sürekli ertelemek alışkanlık haline gelip çalışmayı engellemektedir. Çünkü erteleme eğilimi ve kararsızlık daha çok arka beyni kullanmakla alakalıdır.

Erteleme hastalığından kurtulmanın en önemli yolu kararsızlığı bir tarafa bırakıp herhangi bir dersten başlayarak bir adım atmaktır. Örneğin bu akşam zorunlu olarak bir saat A dersine çalışmakla bir başlangıç yapılabilir. Bu şekilde uygulamalar gerçekleştikçe ön beyin yani karar verme bölümü gelişmektedir. Özetle zamanın aleyhimize ilerlediği inancıyla sürekli bir hareket halini aklen fikren ve kalben canlı tutmak zamanı etkili kullanmamızı etkileyebilir.

4. Feragat: Hedef kadar onu ne kadar şiddetli isteyip içselleştirdiğimiz de onun adına katlanılacak meşakkatleri, feragat edilecek yaşam alanlarını belirler. Yani neyi hayatımızın birincil önceli yaptığımız ve buna bağlı olarak diğer öncellerden bunun için vazgeçtiğimiz (ya da sınırladığımız) bizi başarıya yaklaştıracaktır. Bu alanlar tv, sosyal medya, telefon, sürekli gezme alışkanlığı (yani konfor alanlarımız)... gibi kişiden kişiye değişen koşullardır. Yani kısaca sevdiğimiz şeyler için sevdiğimiz diğer şeylerden vazgeçmek diyebiliriz buna. Hedefinize olan inancınızdan ötürü ders çalışmayı -acı da olsa- sevmeye çalışın (severek çalışın) ki veriminiz artsın.

5. Dikkat ve Algı: Ders çalışmamızı etkileyen faktörler çalışma veriminizi etkileyecektir. Bu sebeple çalışma ortamınızda sizi etkileyen uyaranlar bulunmamalı( tv, telf, muhabbet edilen kimse, foto, afiş...). Dikkatiniz dağıldığında süresi belirlenmiş küçük molalar vererek devam edebilirsiniz. Algı ve dikkatiniz için çok ya da az uyku ve beslenmenize dikkat etmelisiniz. Yemek yedikten hemen sonra çalışmayın çünkü yediğinizi sindirirken harcadığınız enerji sizi yorgun düşürecek algınızı sınırlayacaktır.

Her zorlanıp yapamadığınız derslerde bırakma eğilimine gitmeyin, ya üzerine gidin ya da başka bir derse geçip daha sonra mutlaka o derse dönün. Yine yapamadığınızda alternatif yollar arayın(farklı kaynak video, çözümlü soru...vs) ya da yardım alın. Aksi taktirde o derste ön yargı gelişip bir daha çalışmanızı engelleyebilir. Unutmayın yapamadığınızda değil pes ettiğinizde yenilirsiniz.

6. Bahaneler: İnsanın bilişsel yapısı olumlu ya da olumsuz şekilde doğrudan davranışları etkilemektedir. İnanç, duygu, düşünce ve davranışlarımız birbirini etkileme eğilimindedir. "Yorgunum" diyen bir öğrencinin muhtemel refleksi " ders çalışamam" ya da "moralim bozuk" diyen bir öğrencinin muhtemel bilişsel yansıması "daha sonra çalışmalıyım" şeklinde olacaktır. Örneğin "başım mı ağrıyor ne" şeklinde başına odaklanan aşırı bir düşüncenin etkisi baş ağrısına yol açabilir. Bu sebeplerden ötürü yorgunum, başım ağrıyor, moralim bozuk, çalışma ortamım sağlıklı değil, problemlerim var gibi negatif etkilere sahip bahanelerden kurtulmak gerekiyor.

7. Nereden- Nasıl Başlamalı: Genellikle her insanın öğrenme stili farklıdır. Kendi tarzınızı yakalamaya çalışın. Ders çalışmaya kolaydan zora, kısa olandan uzun olana başlayabilirsiniz. Tabi bunların önceden planlanmış olması kararsızlığı ve ertelemeyi engelleme eğiliminde olacaktır. Yapamadığınız zor bulduğunuz dersleri bölüp parça parça çalışabilirsiniz.

 Unutulmaması gereken en önemli noktalardan biri; konu anlatım kitaplarında bütün soru kalıpları verilmeyebilir soru kısmına geçildiğinde ise fazla sayıda soru kalıbıyla karşılaşılır ve doğal olarak bütün sorular hatta yarısı bile çözülemeyebilir. Bu durumda sakın ümitsizliğe kapılıp pes etmeyin; yapamam, edemem, kafam basmıyor gibi argümanlara sarılmayın. Farklı konu anlatımlarından faydalanabilir, video dinleyerek ya da bilen birinden istifade edebilirsiniz. Böyle olumsuz inançlarınız varsa bunları olumlularıyla değişmeye çalışın ve kendinize güvenin.

Aynı gün çok sayıda farklı derse çalışmayın. Çalıştığınız bir dersi ikiye bölüp birkaç gün sonra tekrar çalışmak ya da birkaç hafta sonra aynı konudan tekrar sorular çözmek kalıcılık açısından çok önemlidir. Ayrıca gece uyumadan önce en son yaptığınız şeyin ders çalışmak olması da kalıcılığı etkileyecektir.

Uzm. Psik. Dan. Mustafa DÖNMEZ